Onlangs hoorde ik op de radio een uitzending waarin iemand onomwonden zijn mening gaf over zelfvertrouwen en eigenwaarde. Niet gehinderd door enige psychologische kennis werd een voorbeeld uit de praktijk aangehaald. Het kwam erop neer dat problemen direct aangepakt moeten worden en daarin een zekere mate van zelfvertrouwen belangrijk is.
Is dit een waarheid als een koe?
Neen, want bij een brand bijvoorbeeld kan direct met blussen begonnen worden maar het is erg belangrijk dat er eerst een beslissing genomen wordt of de brand defensief of offensief benaderd moet worden en/of de brand van binnenuit of van buitenaf bestreden moet worden. Ook zal er gekeken moeten worden naar aanvaardbare risico’s voor collega’s. Kortom er moet gehandeld worden overeenkomstig bepaalde voorschriften.
In de radio-uitzending werden collega’s als “schijtluizen” aangemerkt omdat ze strikt volgens job-descriptions oftewel protocollen werkten.
Als ik nu kijk naar het diagnostisch denken van een ervaren huisarts probeer ik een vergelijk te maken met het voorbeeld van de brandweerman. Een diagnose is vooral nodig om een goede uitspraak te kunnen doen over de prognose en behandeling van een patiënt. Anamnese (dat is wat de patiënt aan de huisarts vertelt!!), lichamelijk onderzoek en laboratoriumonderzoek vormen de belangrijkste bouwstenen in dat diagnostisch proces. Huisartsen koppelen ruim 200 frequent voorkomende symptomen aan één of meer van de 400 diagnoses, die jaarlijks minstens eenmaal voorkomen. Daarna adviseert hij de patiënt wat het behandelingsplan is en of de patiënt daarmee akkoord gaat.
Een ander simpeler voorbeeld is de chirurg, die niet “van lullen houdt maar van poetsen” en die voor de operatie het protocol niet goed volgt en het goede been in plaats van het slechte been amputeert.
Laten we hier een piketpaaltje slaan met de tekst dat we altijd goed moeten nadenken voordat we een conclusie trekken en/of een mening geven. Iemand met veel ervaring zal vaak intuïtief kunnen handelen maar overleg is heel belangrijk en om collega’s, die volgens een protocol handelen, als “schijtluizen” te betitelen is beneden alle peil en heeft helemaal niets te maken met zelfvertrouwen en/of eigenwaarde.